1729-1730 елларда бистђдђ керосин ярдђмендђ яктырту пђйда була, шђџђрнећ барлык диварлары тузган џђм ихтыяќ булмаганга сњтелгђн. Богоявление бистђсе хђзерге Тукай мђйданына килеп тоташкан.
1782 елда Казанда татар бистђлђренећ Казан шђџђр ратушасы тљзелгђн. Ул Россия тарихында беренче Казан татар бистђлђренећ њзидарђ органы була. Ратушаны татарлары њзлђре сайлаган џђм ул Казан татарларыныћ хуќалык тормышын оештыру белђн шљгыльлђнгђн. Ратуша татар сђњдђгђрлђрен гильдиягђ кертњ хокукын алган, бу дђњлђт тарафыннан татар сђњдђгђрлђренећ гомумроссия икътисадына керткђн љлешен тану џђм аларныћ рус сђњдђгђрлђре белђн бер сафка кую дигђнне аћлаткан. (Россия законнары нигезендђ, край татарлары арасында сђњдђ итњдђ љстенлек аеруча Казан татар бистђлђре халкында булган. Ђле 1677 елда ук патша Федор Алексеевич грамотасы буенча аларга тљрле тауарлар белђн сђњдђ итђргђ рљхсђт ителгђн, ђ 1763 елда бу хокук Сенатныћ “Казан бистђлђре йомышлы татарларыныћ ирекле сђњдђ итње турындагы” фђрманы белђн раслана. 1800 елга Казанда икенче гильдия сђњдђгђрлђренећ 8 џђм љченче гильдия сђњдђгђрлђренећ 23 тљркеме булган).
Производство њсеше сђњдђ багланышлары кићђюгђ этђргеч ясый. Идел юлы буенча хђрђкђт тагын да зурая. Казанда казах далаларына џђм Урта Азиягђ илтњче Оренбург тракты башланган. 1754 елда эчке сђњдђ пошлиналарын гамђлдђн чыгару да базарныћ кићђюенђ булышлык итђ. Сигез елдан соћ монополиялђр џђм откуплар, сђњдђ эшчђнлегендђ чиклђњлђр бетерелђ. Мљселман татарларга рус сђњдђгђрлђренђ караганда Шђрык иллђрендђ сђњдђ итњ књпкђ ќићелрђк булганлыктан, озак вакытлы тђнђфестђн соћ нђкъ менђ алар кљнчыгышка беренче кђрваннарын ќибђргђн. Нђтиќђдђ унсигезенче йљзнећ 70-80нче елларында Оренбург аша Урта Азия иллђре белђн сђњдђ ђйлђнешенећ дњрттђн љч љлеше татар сђњдђгђрлђре кулында булган.
Казанныћ Гостиный дворында 800гђ якын сђњдђ урыны булган, 1796 елда шђџђрдђ 676 рус џђм 595 татар сђњдђгђре исђплђнгђн.
|