Тљрек-татар симпозиумы нђтиќђлђре

Казан фђнни њзђге конференциялђр залында тљрек-татар мђдђни багланышлары симпозиумыныћ љченче, дњртенче утырышлары булып узды. Ђлеге симпозиумны оештыручылар – Татарстан Фђннђр академиясенећ Г.Ибраџимов исемендђге Тел, ђдђбият џђм сђнгать институты џђм Истанбул университетыныћ Тљркия институты.

Рђисе итеп академик, филология фђннђре докторы, профессор Мирфатыйх Зђкиев билгелђнгђн љченче утырыш, башлыча, Гаяз Исхакый џђм Садри Максуди иќатына багышланган иде. Тарих фђннђре кандидаты Фђридђ Гаффарова њзенећ докладында танылган сђясђтчелђр Садри Максуди Арсал џђм Гаяз Исхакыйныћ милли хђрђкђт љчен янып йљрњлђре џђм азатлык љчен кљрђшњлђре турында сљйлђде. Ул шулай ук Г.Исхакыйныћ халыкта милли аћны фђнни хезмђтлђр аша тђрбиялђвен, Садри Максудиныћ Тљркиядђ сђясђт, мђгариф, мђдђният љлкђлђрендђ эшлђп, тљрек телен алынмалардан чистартуга зур љлеш кертњен ассызыклап њтте. С.Максуди иќатына багышланган докладларныћ икенчесе Истанбул университеты профессоры, доктор Кђмаль Эраслан тарафыннан яћгырады. Аныћ Г.Исхакыйныћ мљџаќирлектђге иќаты турындагы доклад та кљчлелђрдђн саналды. 2010 елга Г.Исхакый ђсђрлђренећ унбиш томлыгы ђзерлђнеп бетње турында да сњз булды.

Дњртенче утырышныћ рђисе итеп, Тљркия институты директоры, профессор, доктор Осман Фикри Серткая билгелђнде. Утырыш Татарстан Республика Фђннђр академиясенећ шђрђфле ђгъзасы, профессор, доктор Надир Дђњлђт чыгышы белђн башланып китте. Ул чылбырны дђвам итњчелђр турында, ягъни бљек шђхеслђрнећ уллары, кызлары џђм оныклары турында кыскача мђгълњмат биреп њтте. Шундыйлардан Садри Максудиныћ оныгы Гљнњл Пултар симпозиумда катнашты. Надир Дђњлђтнећ “Ерак Кљнчыгыштагы татар џђм башкортларга ни булды?” дип исемлђнгђн яћа китабы дљнья књрње дђ симпозиумда катнашучылар љчен кызыклы белдерњ булды.

Филология фђннђре докторы,  профессор Х.Миннегулов зур горурлык белђн татарлар џђм тљреклђр арасындагы сђяси, мђдђни, тарихи, иќтимагый бђйлђнешлђр, рухи бердђмлек турында бђян итте. Ул чит иллђрдђге татарлар язмышын, тљрки халыклар тормышын  њзђккђ куйган ике телдђ (тљрек џђм татар) чыгып килњче “Казан” журналыныћ соћгы вакытларда гыйльми ђйлђнешкђ керђ башлавы хакында сљйлђде.

Пленар утырышта сњз профессор, доктор Надир Дђњлђткђ бирелде. Ул 9-10 сентябрь кљннђрендђ укылган егерме докладка кыскача анализ ясады. Тљрек џђм татар галимнђре эшчђнлегенђ багышланган чыгышларга карата тђнкыйть сњзлђре дђ ђйтелде.  Тљркияне љйрђнњче татар галимнђренећ тљрекчђ, татар шђхеслђре белђн кызыксынучы тљреклђрнећ татарча џђм русча белергђ тиешлеген ђйтеп китте. “Хезмђтлђрне кићђйтик, тагын да зур кљч куйыйк. Яшьлђрне дђ чит иллђргђ ќибђрик”, - диде Надир Дђњлђт.

Профессор, доктор Осман Фикри Серткая џђм филология фђннђре докторы, профессор Н.Хисамов йомгаклау сњзлђрен ќиткерде. Осман бђй симпозиумныћ ућышлы њтњен, алга таба да тљрек-татар багланышларына кагылган конференциялђр уздыруныћ мљџимлеген ђйтеп њтте, “Татар галимнђре иќаты бездђ џђрвакыт зур кызыксыну белђн љйрђнелђ. Ђлеге ќитди докладлар, џичшиксез, китап булып Тљркиядђ басылып чыгар”, - диде.

Г.Ибраџимов исемендђге Тел, ђдђбият џђм сђнгать  институты директоры, филология фђннђре докторы, профессор Н.Хисамовныћ фикерлђре югары пафос белђн яћгырады. “Бер генђ чыгыш  та бер-берсен кабатламады. Ќентекле хезмђт нђтиќђсе булган чыгышлар ярдђмендђ мђгълњмат џђм фикер алмаштык”, - диде. Соћыннан утырышка нђтиќђ ясап: “Беренчедђн, тљрек аркадашларыбыз фђндђ гаять тырыш, фактларны бљртеклђп ќыя, икенчедђн, бездђн киткђн татар эшлеклелђренђ зур игътибар бирелђ; љченчедђн, бу чыгышлар тљрки тикшеренњлђр дљньясына џђм татар филологиясенђ кыйммђтле хђзинђ булачак”. Чыгышыныћ ахырында ул кунакка килгђн тљрек галимнђренђ олы рђхмђтен ќиткерде.

Тљрек галимнђре шушы кљннђрдђ Г.Тукайныћ туган ягы – Арча районы Кушлавыч авылына џђм Шђџри Болгарга барырга ќыена.